Co to jest ortoreksja oraz na czym ona polega?

W ostatnich latach, coraz więcej uwagi poświęcamy tematom związanym ze zdrowym stylem życia, odżywianiem i dbaniem o swoje ciało. Jednak, wraz z wzrostem świadomości zdrowotnej, pojawia się również niebezpieczeństwo przesunięcia równowagi i zainteresowania zdrowym odżywianiem w kierunku obsesyjnego i niezdrowego zachowania. Jednym z takich zaburzeń jest ortoreksja.

Ortoreksja to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się obsesyjnym dążeniem do spożywania wyłącznie zdrowej i czystej żywności. W przeciwieństwie do anoreksji czy bulimii, gdzie skupia się na ilości spożywanego pokarmu, osoby cierpiące na ortoreksję koncentrują się na jakości pożywienia. Chcą spożywać tylko produkty uznawane za zdrowe, unikając tych, które uznawane są za szkodliwe lub niezdrowe.

Objawy i przyczyny ortoreksji - sprawdź, czy nie wpadłeś w manię zdrowego odżywiania

Osoby dotknięte ortoreksją mogą wykazywać szereg charakterystycznych objawów, takich jak:

• obsesyjne badanie składników żywności - osoby z ortoreksją bardzo często sprawdzają etykiety produktów, analizując skład i pochodzenie składników. Mogą unikać potraw, które zawierają sztuczne dodatki, konserwanty lub sztuczne barwniki,

• zdrowe odżywianie jako priorytet - dla osoby z ortoreksją, zdrowe odżywianie staje się priorytetem, często kosztem innych aspektów życia. Mogą unikać spotkań towarzyskich, w których nie mają pełnej kontroli nad menu,

• stres związany z jedzeniem - spożywanie posiłków może stwarzać ogromny stres i niepokój, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie ma dostępu do "zdrowych" produktów,

• odczuwanie winy lub niepokoju po spożyciu "niezdrowej" żywności - osoby z ortoreksją mogą odczuwać silny niepokój lub wyrzuty sumienia po zjedzeniu potrawy, która nie spełnia ich wyśrubowanych standardów zdrowego jedzenia.

Przyczyny ortoreksji

Istnieje szereg czynników, które mogą predysponować do rozwoju ortoreksji. Są to m.in.:

• presja kulturowa - w dzisiejszym społeczeństwie, gdzie pielęgnacja zdrowego stylu życia jest na topie, istnieje presja, aby wyglądać i czuć się zdrowo. To może prowadzić do przesady i obsesyjnego zainteresowania zdrowym odżywianiem.

• lęki i kontrola - osoby podatne na ortoreksję mogą mieć tendencję do wykorzystywania kontroli nad jedzeniem jako sposób na radzenie sobie z lękami i niepokojami,

• obraz własnego ciała - niezadowolenie z własnego ciała i próba osiągnięcia lub utrzymania określonej wagi może prowadzić do ekstremalnych restrykcji dietetycznych.

Skutki obsesyjnie zdrowego odżywiania - jakie konsekwencje niesie ortoreksja?

Choć ortoreksja nie jest tak rozpowszechniona jak anoreksja czy bulimia, może powodować poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Niedobory składników odżywczych, utrata masy ciała, problemy z układem trawiennym, a także izolacja społeczna są tylko niektórymi z potencjalnych skutków tego zaburzenia.

Jeśli masz podejrzenia, że ktoś w twoim otoczeniu może cierpieć na ortoreksję lub sam/a się z nią zmaga, ważne jest, aby szukać pomocy specjalisty. Psychoterapia, wsparcie dietetyka oraz grupy wsparcia mogą być kluczowe w procesie leczenia.

Etapy choroby ortorektycznej 

Choroba ortorektyczna, znana również jako ortoreksja, jest zaburzeniem odżywiania charakteryzującym się obsesyjnym zainteresowaniem zdrowym i "czystym" jedzeniem. Poniżej przedstawiam etapy rozwoju tego zaburzenia:

Etap 1 - zainteresowanie zdrowym odżywianiem

W tym początkowym etapie, osoba wykazuje zainteresowanie zdrowym stylem życia i odżywianiem. Może zaczynać zdrowiej jeść, zwracając uwagę na składniki i jakość spożywanych produktów.

Etap 2 - wykluczanie potencjalnie szkodliwych składników

W miarę jak zainteresowanie zdrowym odżywianiem rośnie, osoba zaczyna eliminować produkty uznawane za potencjalnie szkodliwe lub niezdrowe, takie jak fast foody, przetworzone żywności, cukry rafinowane itp.

Etap 3 - coraz większa restrykcja dietetyczna

W tym etapie osoba staje się coraz bardziej rygorystyczna w doborze swojej diety. Może zacząć eliminować kolejne grupy produktów, takie jak gluten, nabiał, mięso czy produkty zawierające sztuczne dodatki.

Etap 4 - obsesyjna kontrola i analiza składników

Osoba z ortoreksją zaczyna intensywnie analizować etykiety produktów, sprawdzając składniki i ich pochodzenie. Mogą spędzać znaczną ilość czasu na badaniu produktów spożywczych.

Etap 5 - spożywanie bardzo ograniczonej gamy produktów

W tym etapie dieta staje się bardzo ograniczona i jednostajna. Osoba wybiera tylko kilka rodzajów produktów, które uznaje za "zdrowe" i bezpieczne do spożycia.

Etap 6 - odczuwanie stresu i lęku związanego z jedzeniem

Spożywanie posiłków staje się coraz bardziej stresujące i niepokojące. Osoba z ortoreksją może odczuwać lęk lub niepokój, gdy nie ma dostępu do "zdrowych" produktów, lub w sytuacjach, gdzie nie ma pełnej kontroli nad menu.

Etap 7 - społeczna izolacja

W miarę jak ortoreksja się pogłębia, osoba może zaczynać unikać spotkań towarzyskich i sytuacji, które wiążą się z jedzeniem spoza jej zdefiniowanych ram "zdrowej" diety. To może prowadzić do izolacji społecznej.

Etap 8 - fizyczne i psychiczne skutki

W zaawansowanych przypadkach ortoreksji, osoba może doświadczać poważnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego, takich jak niedobory składników odżywczych, utrata masy ciała, problemy z układem trawiennym, osłabienie organizmu oraz problemy emocjonalne.

Etap 9 - potrzeba profesjonalnej pomocy

W miarę jak ortoreksja staje się coraz bardziej dominującym elementem życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem, konieczna staje się profesjonalna pomoc. Wsparcie dietetyka, psychologa lub terapeuty specjalizującego się w zaburzeniach odżywiania jest kluczowe dla procesu leczenia.

Ortoreksja, choć mniej znana niż inne zaburzenia odżywiania, stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i dobrostanu osób dotkniętych tym zaburzeniem. W świecie, gdzie zdrowe odżywianie jest ważne, ważne jest, aby pamiętać o równowadze i unikać skrajności. Szanujmy różnorodność i zróżnicowanie żywności, a przede wszystkim dbajmy o nasze zdrowie fizyczne i psychiczne w sposób zrównoważony i odpowiedzialny.